Θ. Η έννοια της θρησκείας

Θρησκείες και... Κοσμοθεωρίες!

Ο δρόμος, ο λιγότερος ταξιδεμένος …συνεχίζεται…
στο δίχτυ της θρησκείας!
Πεκ Σκοτ

Υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη του ανθρώπινου γένους, τεράστιες διαφορές,
ως προς το εύρος και την πολυμέρεια του τρόπου που αντιλαμβανόμαστε τι είναι ζωή, ανάλογα με το πώς αναπτύσσεται η διάνοια του καθενός.
Αυτός ο τρόπος αντίληψης είναι η θρησκεία μας.Μιας που ο καθένας μας έχει ένα ορισμένο τρόπο αντίληψης, ορισμένη κοσμοθεωρία, άσχετα με το πόσο αυτή είναι περιορισμένη, πρωτόγονη, ή λαθεμένη,
Ο καθένας μας έχει μια θρησκεία.
Αυτό το γεγονός είναι υψίστης σημασίας.Υποφέρουμε από μια τάση να δίνουμε ένα στενό ορισμό της θρησκείας.
Τείνουμε να θεωρούμε ότι θρησκεία πρέπει να περιλαμβάνει πίστη στο θεό, ή κάποια τυπολατρική πρακτική, ή την συμμετοχή σε κάποια ομάδα εκκλησιαζόμενων.
Τείνουμε να θεωρούμε την θρησκεία σαν κάτι το μονολιθικό, μονοκόμματο κα συνακόλουθα σε τούτη την υπεραπλουστευμένη γενική ιδέα απορούμε πως δύο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι μπορούν να αποκαλούνται χριστιανοί ή Εβραίοι, η ένας άθεος μπορεί να έχει ανεπτυγμένη την αίσθηση της ηθικής περισσότερο από κάποιον που πηγαίνει στην εκκλησία.
Είναι ένα αδιασφισβήτητο γεγονός, ότι ο καθένας μας έχει τον δικό του τρόπο να βλέπει τον κόσμο και ένα σαφές ή υπονοούμενο σύνολο ιδεών και πεποιθήσεων ως προς την ουσιαστική φύση του κόσμου.
Κάποιοι νομίζουν ότι το σύμπαν είναι θεμελιακά χαοτικό και χωρίς νόημα, έτσι το μόνο λογικό πράγμα που έχουν να κάνουν είναι να αδράχνουν την κάθε μικρή ευχαρίστηση όπου την βρίσκουν.
Άλλοι βλέπουν τον κόσμο σαν ένα τόπο όπου σκυλοτρώγονται και όπου η σκληρότητα είναι απαραίτητη για την επιβίωση τους.
Μερικοί τον βλέπουν σαν ένα βοσκότοπο όπου πάντα κάτι καλό θα βρεθεί και όπου δεν υπάρχει ανάγκη να ανησυχούν για το μέλλον, και ακόμη ένα μέρος οφείλει να τους εξασφαλίζει τα προς το ζην άσχετα πως διευθύνουν την ζωή τους.
Και υπάρχουν και αυτοί που πιστεύουν σε ένα σύμπαν με άκαμπτους νόμους, όπου θα τσακιστούν και θα αποβληθούν αν κάνουν και ένα βήμα από την γραμμή που χαράχτηκε για αυτούς.
Οι άνθρωποι εστιάζονται σε διάφορες κοσμοθεωρίες και πάντα έχουν μια θρησκεία και αυτή όπως και η κοσμοαντίληψη τους στην καλύτερη περίπτωση είναι εν μέρει συνειδητές.
Μερικές φορές μάλιστα συμβαίνει να πιστεύουν σε μια θρησκεία ενώ στην πραγματικότητα πιστεύουν σε κάποια άλλη πολύ διαφορετική, από αυτό που νομίζουν.
Πως αναπτύσσονται οι λαϊκές θρησκείες;Τι είναι εκείνο που καθορίζει την κοσμοαντίληψη ενός ατόμου.
Είναι βέβαιο πως υπάρχουν ολόκληρα συμπλέγματα καθοριστικών παραγόντων.

Ο πιο σημαντικός παράγων για την ανάπτυξη μιας θρησκείας στους περισσότερος ανθρώπους είναι η κουλτούρα τους.Αν είμαστε ευρωπαίοι το πιθανότερο είναι να πιστεύουμε ότι ο Χριστός ανήκε στην λευκή φυλή και αν είμαστε αφρικανοί ότι ήταν μαύρος.
Αν κάποιος είναι Ινδός και μεγάλωσε στην Βομβάη το πιθανότερο είναι να γίνει Ινδουιστής και θα έχει μια αισιόδοξη κοσμοαντίληψη.
Αν κάποιος Αμερικάνος και μεγαλωμένος στην Ινδιάνα θα γίνει Χριστιανός με απαισιόδοξη αντίληψη.
Το ίδιο συμβαίνει και σε ένα Μωαμεθανό.

Έχουμε την τάση να πιστεύουμε αυτό που οι γύρω μας πιστεύουν και έχουμε την τάση να δεχόμαστε σαν αλήθεια αυτό που οι άνθρωποι μας λένε για την φύση του κόσμου, όπως τους ακούμε στα χρόνια που διαπλάθεται ο χαρακτήρας μας.Και το πιο σπουδαίο μέρος της κουλτούρας μας είναι η συγκεκριμένη οικογένεια μας.
Η πιο βασική κουλτούρα μέσα στην οποία αναπτυσσόμαστε είναι η οικογένεια μας και οι γονείς μας οι πολιτισμικοί ηγέτες.Επιπλέον η σημαντικότερη πλευρά αυτής της κουλτούρας, δεν είναι αυτό που μας λένε οι γονείς μας για τον θεό και την φύση των πραγμάτων, αλλά αυτό που κάνουν και πως συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον , στα αδέλφια μας και πάνω απ'όλα σε μας.
Μ ε άλλα λόγια, αυτά που μαθαίνουμε για την φύση του κόσμου, όταν μεγαλώσουμε, καθορίζονται από την συγκεκριμένη φύση των εμπειριών μας στο μικρόκοσμο της οικογένειας μας.
Αυτό που καθορίζει την κοσμοαντίληψη μας δεν είναι τόσο τι λένε οι γονείς μας αλλά όσο ο ξεχωριστός κόσμος που δημιουργούν με την συμπεριφορά τους..Το γεγονός ότι η θρησκεία μας ή η κοσμοαντίληψη μας, είναι αρχικά καθορισμένες σε μεγάλο βαθμό από την μοναδική εμπειρία των παιδικών μας χρόνων, μας φέρνει αντιμέτωπους με το κεντρικό πρόβλημα:Την σχέση θρησκείας και πραγματικότητας.Είναι το πρόβλημα του μικρόκοσμου και μακρόκοσμου.
Για να αναπτύξουμε μια κοσμοαντίληψη που να είναι ρεαλιστική, να συμφωνεί με την πραγματικότητα το κόσμου και του ρόλου μας σε αυτό,
πρέπει συνεχώς να θεωρούμε και να πλαταίνουμε τον νοητικό μας ορίζοντα, ώστε να συμπεριλαμβάνεις καινούργιες γνώσεις για τον μακρόκοσμο..
Πρέπει να διευρύνουμε το πλαίσιο αναφοράς μας.
Η θρησκεία των περισσότερων ενηλίκων είναι ως ένα βαθμό, προϊόν συναισθηματικής αναφοράς.Οι περισσότεροι ενεργούμε με βάση ένα πρότυπο αναφοράς στενότερο από εκείνο που είμαστε ικανοί, αδυνατώντας να υπερβούμε την επίδραση της ιδιαίτερης κουλτούρας μας, της ιδιαίτερης στάσης των γονέων μας και των παιδικών εμπειριών μας πάνω στην αντίληψη μας.
Δε είναι να απορεί κανείς που ο κόσμος του ανθρώπου είναι τόσο γεμάτος συγκρούσειςΈχουμε μια κατάσταση, που τα ανθρώπινα όντα, πρέπει να συνδιαλλάσσονται μεταξύ τους, έχουν απείρως διαφορετικές απόψεις ως προς την φύση της πραγματικότητας και όμως ο καθένας πιστεύει ότι η δική του άποψη είναι σωστή .Το χειρότερο είναι ότι οι περισσότερο από εμάς δεν έχουμε επίγνωση των ίδιων μας των απόψεων για τον κόσμο, και ακόμα λιγότερο συνείδηση, έχουμε για την μοναδικότητα της εμπειρίας από την οποία βγήκαν.
Είμαστε πράγματι, όπως οι τυφλοί της παροιμίας, που ο καθένας βρίσκεται
σε επαφή μόνο με ένα μεμονωμένο τμήμα του σώματος του ελέφαντα και ωστόσο ο καθένας ισχυρίζεται ότι γνωρίζει όλη την φύση του ζώου.
Έτσι και εμείς φιλονικούμε γύρω από τις διαφορετικές μικροαντιλήψεις και όλοι οι πόλεμοι είναι... "ιεροί πόλεμοι", ποδηγετοκινούμενοι.

Θρησκεία ...ποδηγετιμένη κοσμοαντίληψη
ή διευρυμένη κοσμοθεώρηση της θρησκείας;

Θρησκειολόγος της Λάϊον
21ος Αιών