* Επιστροφή από την Σκύλλα και Χάρυβδη

και… ένα γκρεμό.
μ Οδύσσειας
* Μπήκαμε αμέσως κι ανοιχτήκαμε στα πελαγίσια πλάτη
με το κατάρτι ορθό και πάνω του τα άσπρα πανιά απλωμένα.
Μα ως το νησί πια πίσω αφήκαμε κι ουδέ φαινόταν άλλη
στεριά τρογύρα, μόνο η θάλασσα τον ουρανό να σμίγει,
405
στύλωσε πάνω από το καράβι μας ο γιος του Κρόνου ξάφνου
σύγνεφο μαύρο, που σκοτείνιασε το πέλαγο άκρη ως άκρη.
Πολληώρα ακόμα δεν αρμένιζε το πλοίο μας, κι ο πουνέντης
χύθηκε απάνω μας μουγκρίζοντας στη λυσσομάνητά του,
κι από την ορμή του ανέμου εκόπηκαν τα δυο μπροστά τα ξάρτια,
410
και το κατάρτι, πίσω γέρνοντας, σωριάστη, και στο αμπάρι
πέφτουν πανιά, σκοινιά στα απόνερα; και το κατάρτι βρήκε,
στην πρύμνα ως έπεφτε, κατάκορφα τον τιμονιέρη, κι όλα
του θρεί της κεφαλής τα κόκαλαα σα βουτηχτής εκείνος
από την κουβέρτα πέφτει, κι αφήκε τα κόκαλα η ψυχή του.
415
Μαζί κι ο Δίας βροντάει και το άρμενο χτυπάει με αστροπελέκι,
κι αυτό από του Δία το αστραποπέλεκο στρουφοτινάχτη ακέριο
και θειάφι εμύρισε, κι οι σύντροφοι μες στο νερό βρέθηκαν,
κι ίδια κουρούνες γύρω στο άρμενο το μαύρο παράδερναν
στο κύμα, μα ο θεός τους έκοψε του γυρισμού τη στράτα.
420
Εγώ μες στο άρμενο γυρόφερνα, μα κάποτε η φουρτούνα,
χτυπώντας, τα πλευρά του σκόρπισε, κι απόμεινε η καρίνα
γυμνή στο κύμα ξάφνου απάνω της και το κατάρτι πέφτει'
κι όπως η σκότα, από βοϊδόπετσο φτιαγμένη, του κρεμόταν,
πήρα τα δυο μαζί και τα 'δεσα, καρίνα και κατάρτι,
425
κι έκατσα πάνω κι αμολήθηκα στη λύσσα των ανέμων.
Ήρθε ώρα που ο πονέντης έκοψε την άγρια μάνητα του,
μα ασκώθη ευτύς ο νότος, βάσανα καινούργια φέρνοντας μου,
μπρος να περάσω από τη Χάρυβδη ξανά μαθές την άγρια.
Ολονυχτίς το κύμα με έσερνε, κι εκεί που ο γήλιος σκούσε,
430
στης Σκύλλας και στης άγριας Χάρυβδης ξανάφτασα τους βράχους
κι ως το αρμυρό νερό της θάλασσας αναρουφούσε τούτη,
την αψηλή προφταίνω αγριοσυκιά να ανασκωθώ να αρπάξω,
κι ως νυχτερίδα εκείθε πιάστηκα κι ουδέ είχα τα ποδάρια
που να πατήσω, για ανεβαίνοντας να βρω κλαρί να κάτσω'
435
τι οι ρίζες χαμηλά απλωνόντουσαν και τα κλωνάρια άνοιγαν
μακριά, χοντρά κι αψηλοκρέμαστα, τη Χάρυβδη να ισκιώνουν.
Κείθε γερά κρατιόμουν άπαυτα, την ώρα λαχταρώντας
πού θα ξερνούσε το κατάρτι μου και την καρίνα — κι ήρθαν
αργά πολύ! Ποιάν ώρα ασκώνεται για δείπνο ο κρισολόγος,
440
στην αγορά πολλούς που εδίκασε και μοίρασε το δίκιο —
την ώρα αυτή τα ξύλα η Χάρυβδη στο φως να βγουν αφήκε.
Κι εγώ ψηλάθε ξαμολήθηκα με χέρια και με πόδια
κι έπεσα μέσα, στα στενόμακρα μαδέρια πλάι, με βρόντο

κι έκατσα πάνω τους, και κίνησα να λάμνω με τα χέρια
Τη Σκύλλα ωστόσο των αθάνατων καί των θνητών ο κύρης
δε με αφήκε να ιδώ δε γλίτωνα μαθές του Χάρου τότε.
Μέρες εννιά θαλασσοδέρνομουν, στις δέκα, μες στη νύχτα,
στης Καλυψώς της ωριοπλέξουδης, της ανθρωπολαλούσας
θεάς, το ερημονήσι οι αθάνατοι, την Ωγυγία, με ρίξαν,
που μου 'δειξε όλη την αγάπη της — μα τι μιλώ για τούτα;
Χτες βράδυ ακόμα σου τα ιστόρησα μες στο παλάτι —
εσένα και της αρχόντισσας γυναίκας σου
δε μου 'ρχεται καθόλου αυτά που ειπώθηκαν
ξεκάθαρα να τα ξαναιστορήσω.»

Με ξύπνησε αξημέρωτα. Μου έδωσε τον σάκο και προχωρήσαμε προς το αυτοκίνητο.
Αυτό είναι το τελευταίο ταξίδι που κάνουμε μαζί είπε.
Ένιωσα ένα σφίξιμο στο στομάχι.
Ήξερα τι εννοούσε.
Ακούμπησε στο προφυλακτήρα και με κοίταξε με ένα τρόπο, όπως ποτέ του προηγούμενα κάνοντας μια σκοτεινή παρατήρηση που την κατάλαβα στην εντέλεια.
Είπε πως μας έμειναν λίγα λεπτά για να αγγίξουμε μερικά αισθήματα πολύ προσωπικά.
Καθόμουν ήσυχα αλλά το πνεύμα μου ήταν ταραγμένο.
Ήθελα να πως κάτι που με ξαλάφρωνε. Μάταια έψαχνα τις κατάλληλες λέξεις για την φόρμουλα που θα εκφράζει αυτό που «ήξερα» χωρίς να ειπωθεί.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι αποχαιρετισμού.
Ίσως ο καλύτερος είναι να κρατάς μια ιδιαίτερη θύμηση αγαλλίασης.
Αυτός είναι ο τρόπος που αποχαιρετά ένας πολεμιστής.
Οδήγησα βιαστικά για καμίά ώρα μέχρι το σύδεντρο που μας περίμεναν ο Δον Χενάρο, ο Παμπλίτο και ο Νέστορας. Φαινόταν όλοι χαρούμενοι.
Το θέαμα της καταπράσινης κοιλάδας μπροστά μας με τα δυο ουράνια τόξα πάνω της ήταν μαγευτικό στην βρεγμένη ατμόσφαιρα.
Ο Δον Χουάν μου έβαλε το μπλοκάκι να γράψω αλλά δεν είχα καμιά διάθεση.
Άρχισες το μονοπάτι της γνώσης γράφοντας είπε και θα τελειώσεις με τον ίδιο τρόπο.
Όλοι με παρακινούσαν να γράψω λες και ήταν απαραίτητο.
Φθάνεις στο τέλος Καρλίτο μου είπε ο Δον Χουάν και η φωνή του ακούστηκε τρυφερή.
Κι άλλοι πολεμιστές στάθηκαν σε αυτό εδώ ο σημείο που ταξίδεψαν στο Άγνωστο.
Όλοι τους σας εύχονται καλή τύχη.
Ένιωσα ένα κυματισμό σαν να έγινε στέρεος ο αέρας.
Έχουμε λίγη ώρα ακόμη είπε ο Χενάρο .Τι θα κάνουμε;
Θα γελάμε και θα διασκεδάζουμε απάντησε ο Νέστορας.
Είπα στον Δον Χουάν πως φοβόμουν αυτό που με περίμενε και κάτι τρομαχτικό με
λύγιζε.
Παράπονα είπε ο Δον Χουάν .
Μέχρι την τελευταία στιγμή λυπάσαι τον εαυτό σου.
Γέλασαν όλοι.
Τι αναπάντεχη παρόρμηση.
Κι εγώ που νόμιζα πως την είχα εξοστρακίσει από την ζωή μου..
Όχι δικαιολογίες είπε ο Δον Χουάν.
Δεν έχουν νόημα.
Αυτό που έχει σημασία είναι να είσαι ένας άψογος πολεμιστής σε αυτό το μοναδικό μέρος δύναμης.
Εδώ αναδείχτηκαν μεγάλοι πολεμιστές.
να είσαι καλός σαν και αυτούς.
Κα γυρίζοντας σε μένα και τον Παμπλίτο τόνισε.
Αυτό είναι το τελευταίο καθήκον που θάστε μαζί.
Θα μπείτε στο ναγουάλ και το τονάλ με μόνη την προσωπική σας δύναμη.
Εμείς είμαστε εδώ για να σας αποχαιρετίσουμε. Η δύναμη όρισε τον Νέστορα σαν μάρτυρα..
Αυτό θα είναι το τελευταίο σταυροδρόμι.
Από την στιγμή που θα μπείτε μόνοι σας στο Άγνωστο δεν μπορείτε να υπολογίζετε σε μας να σας φέρουμε πίσω..
Πρέπει να αποφασίσετε αν θα επιστρέψετε ή όχι. Για αυτό η απόφαση είναι επιβεβλημένη.
Είμαστε βέβαιοι ότι και οι δυο σας έχετε την δύναμη να επιστρέψετε αν το θελήσετε.
Πρέπει να προσθέσω πως ελάχιστοι πολεμιστές επιζούν από αυτή την αναμέτρηση με το Άγνωστο.
Και αυτό όχι γιατί είναι τόσο σκληρή αλλά γιατί το ναγουάλ είναι πολύ γοητευτικό
και οι πολεμιστές που ταξιδεύουν σε αυτό ελκυστικό βρίσκουν πως η επιστροφή στο τονάλ είναι πολύ αποκρουστική υπόθεση.
Η απόφαση να μείνετε ή να γυρίσετε παίρνεται από κάτι μέσα που δεν είναι μήτε λογική μήτε η επιθυμία μας αλλά η θέληση μας.
Αν αποφασίσετε να μη γυρίσετε θα εξαφανιστείτε σαν να άνοιξε η γη και να σα κατάπιε.
Αν αποφασίσετε να επιστρέψετε και να γυρίστε στην ζωή τότε πρέπει σαν αληθινοί πολεμιστές να περιμένετε να εκπληρωθεί το καθήκον σας.
Και να ελέγχετε την ολότητα του εαυτού σας.
Ο δον Χενάρο με κοίταξε κλείνοντας το μάτι λέγοντας.
Ο Καρλίτο θέλει να μάθει τι εννοείς με τον έλεγχο της ολότητας του εαυτού είπε.
Γέλασαν όλοι τους.
Είχε δίκιο.
Σε άλλη περίπτωση αυτό θα ρώταγα αλλά η στιγμή ήταν πολύ επίσημη για αυτές τις ερωτήσεις.
Εννοώ όταν τελικά ο πολεμιστής αντιμετωπίσει την δύναμη είπε ο Δον Χουάν.
Κανένας δεν μπορεί να πει τι θα απογίνει κάθε πολεμιστής με αυτό.
Ίσως να τριγυρνάτε γαλήνιοι κα αφανείς πάνω στη γη ίσως να γίνετε μισητοί.
Ίσως ακόμη ξακουστοί ή ευγενικοί. Όλα εξαρτώνται από το αν ο πολεμιστής είναι άψογος και από την ελευθερία του πνεύματος σας.
Το πιο σημαντικό είναι το καθήκον σας.
Το καθήκον σου είναι τώρα να βυθιστείς στο άγνωστο μόνος σου χωρίς την παρέμβασή μας. Σταμάτα τον εσωτερικό σου διάλογο για να συγκεντρώσεις την δύναμη που χρειάζεσαι για να απλώσεις τα φτερά της αντίληψης σου και να πετάξεις στην απεραντοσύνη. Μόλις γίνει αυτό, τότε θα ελέγχετε την ολότητα του εαυτού σας.
Η αναμονή της εκπλήρωσής του είναι μία ιδιαίτερη αναμονή. Μοιάζει πολύ με το βάδισμα του πολεμιστή που προχωρά έξω από τον ανθρώπινο χρόνο. Πρέπει να είναι ατάραχος και να βαδίζει ήρεμα Τα βήματά του να είναι σίγουρα και σταθερά, τα μάτια του να κοιτάζουν ολόισια μπροστά και ήσυχα. Πρέπει να φτάσει στο στόχο του να περπατήσει, χωρίς να κοιτάξει πίσω και προπαντός χωρίς να τρέξει.
παρόλο που ξέρει ότι τον σημαδεύει το Άγνωστο. Η μόνη του ελπίδα είναι η αψογοσύνη του. Δεν περιμένει ανταμοιβή αλλά παρόλα αυτά βάζει όλη του την προσωπική δύναμη για να εκπληρώσει το καθήκον του.
Αν λοιπόν δεν ενεργήσετε άψογα. αν αρχίσετε τις ανυπομονησίες και τις απελπισίες,
τότε θα σας κομματιάσουν ανελέητα οι σκοπευτές από το άγνωστο.
Αντίθετα αν είστε άψογοι και η προσωπική σας δύναμη σας κάνει ικανούς να εκπληρώσετε το καθήκον σας τότε θα φθάσετε στην επαγγελία της δύναμης.
Είναι η επαγγελία της δύναμης στους ανθρώπους σαν φωτεινά όντα.
Κάθε πολεμιστής έχει δική του μοίρα και δεν υπάρχει τρόπος να πεις ποια θα είναι αυτή η επαγγελία για τον καθένα μας.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι αποχαιρετισμού.
Ίσως ο καλύτερος είναι να κρατάς κάποια ιδιαίτερη θύμηση αγαλλίασης.
Αν ζεις σαν πολεμιστής η ζεστασιά που ένοιωσες όταν το παιδί που ανέβηκε στους ώμους σου θα μείνει πάντα ζωντανή σε όλη σου την ζωή.
Αυτός είναι ο τρόπος που αποχαιρετά ο πολεμιστής.
Το τοπίο ήταν όμορφο αλλά και θλιμμένο και μοναχικό. Έφθανα στο τέλος
Η φωνή του Δον Χουάν ήταν τρυφερή αλλά και στεναχωρημένη.
Ένοιωθα ακόμη λύπη για τον εαυτό μου ,παρόλο που νόμιζα ότι την είχα εξοστρακίσει από την ζωή μου.
Όχι δικαιολογίες που είπε ο Δον Χουάν, δεν έχουν νόημα. Αυτό που έχει σημασία είναι να είσαι άψογος πολεμιστής σε αυτό το μοναδικό μέρος δύναμης, όπου αναδείχθηκαν οι μεγαλύτεροι πολεμιστής. Να είσαι όσο μπορείς καλός σαν και αυτούς.
Κάθε πολεμιστής έχει την δική του μοίρα και δεν υπάρχει τρόπος να πει κανείς ποια είναι αυτή για τον καθένα σας.
Έχετε μάθει πως η ραχοκοκαλιά του πολεμιστή είναι ...και η αποτελεσματικότητα του.
Μάθατε να ενεργείτε χωρίς να περιμένετε ανταμοιβή.
Τώρα πρέπει να αντέξετε σ΄αυτό που βρίσκετε μπροστά σας και θα χρειαστείτε την υπέρτατη μακροθυμία.
Ο πολεμιστής πρέπει να είναι πάντα έτοιμος και επιβάλλεται να αποχαιρετίσει όλους όσους βρίσκονται εδώ και όλους όσους αφήνει πίσω. Πρέπει να κάνει τα λόγια του δυνατά και μεγαλόφωνα ώστε η φωνή του να μείνει για πάντα εδώ σε αυτό το μέρος της δύναμης. Τώρα για να αντέξετε σε αυτό που βρίσκεται πέρα από την μέρα αυτή, μπροστά σας,
θα χρειαστείτε την υπέρτατη μακροθυμία.
Τίποτε δεν συγκρινόταν με την αγωνία και την μοναξιά αυτής της στιγμής.
Η εξήγηση των μάγων μου είχε στερήσει και αυτή την λογική μου.
Ο Δον Χουάν είχε δίκιο λέγοντας ότι ο πολεμιστής δεν μπορεί να αποφύγει τον πόνο και την θλίψη ,αρκεί να μην παρασύρεται από αυτά.
Εκείνη την στιγμή η θλίψη μου ήταν αβάσταχτη.

Η φωνή και τα λόγια του φώτιζαν και μια άλλη διάσταση της κατάστασης μου εκείνη την στιγμή.
Βρισκόμουν εκεί πιο γυμνός από κάθε άλλη φορά. Τίποτα δεν συγκρινόταν με την αγωνία και την μοναξιά αυτής της στιγμής. Δεν άντεχα να αποχαιρετίσω όσους στάθηκαν κοντά μου σε αυτές τις καμπές της μοίρας μου.
Όλοι είμαστε μόνοι.
Όλοι μας είμαστε μόνοι, όμως το να πεθάνεις μόνος δεν σημαίνει ότι πεθαίνεις έρημος.
Ο πολεμιστής αναγνωρίζει τον πόνο του αλλά δεν παρασύρεται από αυτόν. Έτσι η διάθεση του όταν μπαίνει στο άγνωστο δεν είναι η θλίψη.
Αντίθετα είναι χαρούμενος γιατί νοιώθει ταπεινός από την μεγάλη του τύχη,
σιγουριά ότι το πνεύμα του είναι άψογο και πάνω από όλα έχει πλήρη επίγνωση της αποτελεσματικότητάς του.
Η χαρά του προέρχεται από την αποδοχή της μοίρας του και από την αληθινή εκτίμηση αυτού που βρίσκεται μπροστά του.
Ο Δον Χενάρο κοίταξε τον ουρανό και μας είπε, ιδιαίτερα σε μένα.
Πριν χωρίσουν οι δρόμοι μας θα σας αποκαλύψω ένα μυστικό των πολεμιστών,
που μπορείτε να το πείτε και σαν προτίμηση τους..
Πάντα πίστευες ότι η ζωή του πολεμιστή ήταν ψυχρή και μοναχική και χωρίς αισθήματα, όμως αυτό είναι αδύνατο να συμβαίνει, γιατί η ζωή του βασίζεται στην στοργή,
την αφιέρωση του και την αφοσίωσή του στην αγαπημένη του γη.
Παίρνοντας τον λόγο ο Δον Χουάν, αυτή είναι η προτίμηση των πολεμιστών είπε .
Αυτή η γη αυτός ο κόσμος. Δεν μπορεί να υπάρχει πιο μεγάλη αγάπη για έναν πολεμιστή.
Μόνο αν κάποιος αγαπά τη γη αυτή με ακατανίκητο πάθος, μόνο τότε μπορεί να γλιτώσει από την θλίψη του. Ένας πολεμιστής είναι πάντα χαρούμενος, γιατί η αγάπη του είναι αμετάβλητη και η αγαπημένη του γη, τον αγκαλιάζει και του προσφέρει ασύλληπτα δώρα.
Η θλίψη ανήκει μόνο σε αυτούς που την μισούν παρόλο που δίνει καταφύγιο στην ύπαρξη τους.
Αυτό το αγαπημένο ον ,που είναι ζωντανό μέχρι τα έσχατά του όρια και κατανοεί κάθε αίσθημα, με μαλάκωσε με γιάτρεψε από τους πόνους και τέλος όταν πια κατάλαβα βαθιά την αγάπη μου γι΄αυτό,με δίδαξε την ελευθερία.
Άκουσα το γαύγισμα αυτού του σκύλου. Είναι το πιο θλιμμένο πράγμα που μπορείς να ακούσεις. Αυτό το γαύγισμα και η μοναξιά που δημιουργεί, μιλάει για τα αισθήματα των ανθρώπων, που η ζωή τους είναι σαν Κυριακή απόγευμα, όχι πάντα άθλιο αλλά
ζεστό, ανόητο και άβολο. Το αντίδοτο για αυτά τα συναισθήματα είναι αυτό το χώμα.
Είσαι πιο μόνος από ποτέ γιατί χωρίς την αταλάντευτη αγάπη γι΄αυτό το όν που σου προσφέρει καταφύγιο ,το να είσαι μόνος θα πει ότι είσαι έρημος.
Μόνο η αγάπη γι΄αυτό το λαμπρό όν μπορεί να δώσει την ελευθερία στο πνεύμα του πολεμιστή.
Και η ελευθερία είναι χαρά, αποτελεσματικότητα και ξεγνοιασιά, όποιες αναποδιές και να τύχουν. Αυτό είναι το στερνό μάθημα.
Το αφήνουμε πάντα για την τελευταία στιγμή, για την στιγμή της υπέρτατης ερημιάς, όταν ο άνθρωπος αντικρίζει τον θάνατό του και την μοναξιά του.
Μόνο τότε αποκτά νόημα.

Είπε απαλά ο Δον Χενάρο,
όμως το να πεθαίνεις μόνος δεν σημαίνει ότι πεθαίνεις και έρημος.
Ο Παμπλίτο αναστέναξε λέγοντας:
Τι υπέροχο πράγμα νάσαι σε αυτόν τον θαυμάσιο κόσμο !
Αν δεν γυρίσω σας ζητώ σαν τελευταία χάρη να βοηθήσετε όσους μοιράστηκαν την μοίρα μου.
Δεν μπορούσα να ορθώσω λέξη όμως μι εξωτερική δύναμη με κυρίεψε και με σήκωσε όρθιο.
Μίλησα και εγώ.
Είπα τις ευχαριστίες μου
Ακολούθησε μια μακριά σιωπή που έσπασε από τα τελευταία λόγια του Δον Χουάν.
Το σούρουπο είναι η χαραμάδα ανάμεσα σε δυο κόσμους.
Είναι η πόρτα στο ΄Άγνωστο.
Αυτό είναι το κεφαλόσκαλο προς αυτή την πόρτα δείχνοντας την πλατωσιά του γκρεμού μπροστά μας.
Να η πόρτα. Πέρα από αυτή υπάρχει η άβυσσος και πέρα από την Άβυσσο το Άγνωστο...
Τώρα θάμαστε σαν σκόνη του δρόμου που ίσως ξαναμπεί στα μάτια σας
κάποια μέρα που θα ξαναγυρίσετε.
Μια παράξενη παρόρμηση με έκανε να τρέξω στον γκρεμό και να πέσω μέσα του.

Κράτησα το χέρι του Παμπλίτο, μία δύναμη με έκανε να τρέξω μαζί του.
Ένοιωσα το χέρι του να κρατά το δικό μου καθώς πηδούσαμε.
ΕΠΕΙΤΑ ΒΡΕΘΗΚΑ ΜΟΝΟΣ.

Όταν επέστρεψα από την άβυσσο, όταν γύρισα πίσω,
ήμουν σε μια ακρογιαλιά ξεβρασμένος από τα κύματα του θεού της θάλασσας
και μικρά καβουράκια μου κάνανε παρέα. ..μπερδεμένα στα μαλλιά μου.
Μια μεγαλόπρεπα στολισμένη Θεά που καλύπτει πολλά,
με κοιτούσε με ενδιαφέρον από τον Θρόνο της
σαν να με περίμενε και σαν να γνώριζε πως ποιος ήμουν
και πως είχα φθάσει στο Νησί της.
Στη άμμο ήταν γραμμένο ένα ΝΑΙ
που συχνά παρασύρεται από τα κύματα και εξουσία και θρόνους αναζητά
και ένα ΟΧΙ στο κατάρτι μιας ΣΧΕΔΙΑΣ
μιας επιστροφής... δεμένο στα ανοικτά..
21η ραψωδία Ομήρου Οδύσσειας
Λήο Λεόν
και οι πολεμιστές της Λάϊον
... στην εξερεύνηση Άγνώστων και Γνωστών νησιών.