Χ. Οι περιπέτειες της Τέχνης

Χ έγκελ:

Η επιστροφή του Πνεύματος...

στον Εαυτό του,

μέσω της διαδικασίας της Τέχνης.

Το Πνεύμα είναι μια αόρατη δύναμη,που κινεί την ιστορία.Η καταγραφή της ιστορίας ,δεν είναι τίποτα άλλο

παρά η καταγραφή των περιπετειών του πνεύματος,

στην προσπάθεια του να πετύχει τον τελικό σκοπό του,

που είναι η επιστροφή στον εαυτό του.

Το πνεύμα στην αρχή ήταν ελεύθερο,αυτάρκες

και δεν εξαρτιόταν από κανένα άλλο παράγοντα .
Πριν ξεκινήσει την ιστορική διαδρομή του

ήταν συγκεντρωμένο στον εαυτό του.
Στην συνέχεια εξέπεσε από τον εαυτό του στην κατάσταση της ύλης.
Άρχισε να υπάρχει για κάτι άλλο διαφορετικό από τον εαυτό του,

την ύλη ,και να δεσμεύεται από αυτήν.
Έτσι έχασε την ελευθερία του.

Από το σημείο αυτό θέτει σαν στόχο να επιστρέψει στον εαυτό του

και να αποκτήσει ξανά την ελευθερία του.
Η ιστορία περιγράφει την προσπάθεια του πνεύματος να ξαναβρεί τον εαυτό του.
Είναι η αποτύπωση των διαφόρων φάσεων της πορείας του πνεύματος

προς την ελευθερία του.
Ένα από αυτά τα στάδια από τα οποία είναι υποχρεωμένο να διέλθει το Πνεύμα

προκειμένου να επιτύχει την απελευθέρωση του, είναι η τέχνη.

Η απελευθέρωση του πνεύματος ,μέσω της τέχνης είναι κλιμακωτή.
Θα χρειαστεί κατά την πορεία του προς την Ελευθερία

να περάσει από διαδοχικά τρία στάδια:
Πρώτα από την συμβολική μορφή της τέχνης,

έπειτα από την κλασσική μορφή της

και τέλος από την ρομαντική μορφή της.

Σε καθένα από τα στάδια αυτά της τέχνης ,

η σχέση της μορφής του καλλιτέχνη και του περιεχομένου του,

της ιδέας που εκφράζει αυτό, μέσω της μορφής του ορίζεται διαφορετικά.
Στην συμβολική μορφή, η σχέση της μορφής του καλλιτεχνήματος

ως προς την ιδέα είναι εξωτερική.
Στα έργα που υπάγονται στην κλασσική τέχνη

η σχέση που υφίσταται μεταξύ της μορφής και του περιεχομένου

είναι εσωτερική και αυτοδύναμη.

Μπορεί στα έργα της κλασσικής τέχνης να επιτυγχάνεται

η τέλεια αρμονία του περιεχομένου με την μορφή

και ένας μεγάλος βαθμός ελευθερίας που αυτά εκφράζουν,

αλλά η ιδέα δεν παύει να δεσμεύεται από την εναρμόνιση της

με την μορφή του καλλιτεχνήματος.

Η διασάλευση της αρμονικής συνύπαρξης μορφής και περιεχομένου

σημειώνεται στο πλαίσιο της ρομαντικής εποχής.
Με την ανατροπή της κλασσικής αρμονίας και την αντικατάσταση της

από την ανταρσία της ιδέας απελευθερώνεται

η εσωτερική ζωή της ομορφιάς και μπορεί να κυματίζει αδέσμευτα.

Ιεραρχεί τα αντιπροσωπευτικά είδη τέχνης, ο Χέγκελ, σε δύο κατηγορίες:
Τις κατώτερες και τις ανώτερες,

με κριτήρια την απόσταση από τον υλικό κόσμο,

την πνευματικότητα τους, τον βαθμό ελευθερίας

που παρέχουν στην ιδέα , την οποία εκφράζουν.
Αναφέρεται σε πέντε αντιπροσωπευτικά είδη τέχνης.
Την αρχιτεκτονική, την γλυπτική, την ζωγραφική, την μουσική και την ποίηση.

Η αρχιτεκτονική αποτελεί το αντιπροσωπευτικό είδος τέχνη της συμβολικής μορφής,

η γλυπτική είναι η έκφραση της κλασικής μορφής ΄τέχνης
Η ζωγραφική, η μουσική και η ποίηση υπερέχουν πνευματικά

έναντι της αρχιτεκτονικής και της γλυπτικής.
Συγκροτούν τα αντιπροσωπευτικά είδη της ρομαντικής τέχνης.
Εδώ το Πνεύμα έχει εξασφαλίσει ένα μεγαλύτερο βαθμό ελευθερίας

από το συμβολικό και το κλασικό.

Η ανωτερότητα αποδεικνύεται από το γεγονός ότι για να εκφραστούν

χρειάζεται λιγότερο χώρο από τις προηγούμενες.
Η μουσική παρατηρεί ο Χέγκελ, δεν χρησιμοποιεί καθόλου χώρο.
Οι αισθήσεις μέσω των οποίων μπορούμε να συλλάβουμε τις ιδιότητες του χώρου

είναι η όραση και η αφή.
Την μουσική δεν μπορούμε να την δούμε και να την αγγίξουμε
Η μουσική είναι η τέχνη της ακοής , που δεν έχει σχέση με τον χώρο.

Εκείνη όμως που έχει την μεγαλύτερη,

την μέγιστη πνευματικότητα απ’όλες είναι

η ποίηση .

Είναι η τέχνη του πνεύματος, που έχει καταστεί ελεύθερο

και δεν εξαρτάται από τα υλικά στοιχεία για την πραγματοποίησή του.
Τα εκφραστικά μέσα που μεταχειρίζεται η ποίηση είναι λέξεις ,

οι οποίες είναι συνυφασμένες με την σκέψη μας.
Λέξεις που χωρίς την παρουσία του Πνεύματος είναι αδύνατες

γιατί΄είναι άνευ νοήματοςΧάρι στην ποίηση το πνεύμα αποκτά το μέγιστο βαθμό της ελευθερίας του,

όχι όμως και την απόλυτη ελευθερία του.

Το πνεύμα μπορεί να φθάσει στην απόλυτη ελευθερία του

μέσα από άλλες εκδηλώσεις του πολιτισμού, των οποίων τα μέσα
σε αντίθεση με εκείνων της τέχνης δεν είναι αισθητά

και επομένως δεν ανήκουν στο εμπειρικό κόσμο της φύσης.
Τέτοιες εκδηλώσεις θεωρεί ο Χέγκελ πρώτα την θρησκεία και την φιλοσοφία μετά ,

η οποία χάρις στον αφηρημένα λογισμό της

είναι εκείνη που μπορεί να οδηγήσει το Πνεύμα να επιτύχει τον ύψιστο στόχο του,

την απόλυτη ελευθερία ,

που αποτελεί και το έσχατο στόχο της ιστορίας

Ποιά είναι η μεγαλύτερη τέχνη;

Τεχνογράφος της Λάϊον

21ος Αιών